Waffen-SS (niem. Zbrojne SS) – zbrojne oddziały niemieckiej nazistowskiej formacji paramilitarnej Schutzstaffel (SS, niem. eskadra ochronna), znane również pod skrótem SS.
SS, czyli Schutzstaffeln der NSDAP (dosłownie: kompanie ochronne NSDAP), zostało powołane do życia w 1925 roku. Do 1934 roku było formalnie częścią SA Ernsta Rohma, miało podobną strukturę i takie same stopnie służbowe. Zadaniem nowej organizacji była ochrona wyższych funkcjonariuszy NSDAP oraz zebrań i większych zgromadzeń partyjnych. Od 1929 roku na czele SS stał Heinrich Himmler, wówczas jeszcze niewiele znaczący członek partii narodowosocjalistycznej. To za jego poleceniem SS z małej, 300-osobowej organizacji ochronnej rozrosła się tak, że później stała się nieformalnym "państwem w państwie" w strukturze władzy III Rzeszy. Ambicję jej przywódcy stanowiło stworzenie własnych, prywatnych sił zbrojnych czego zalążkiem był elitarny oddział przybocznej gwardii ochronnej Hitlera Leibstandarte Adolf Hitler.
Dwiema następnymi formacjami które przyczyniły się do powstania struktur wojskowych SS, były jednostki Totenkopf tzw. oddział trupiej główki, (SS-Totenkopfverbände, w skrócie SS-TV) oraz oddziały dyspozycyjne SS (SS-Verfugungstruppen, w skrócie SS-VT). Pierwsza skupiała załogi oddziałów wartowniczych rozbudowywanych obozów koncentracyjnych. Druga stanowiła zorganizowaną i wyszkoloną na sposób wojskowy rezerwę sił policyjnych, przeznaczoną do zapewniania bezpieczeństwa wewnętrznego w Niemczech. Po 1933 roku doszło do podziału jednostek SS na tzw. aktywne SS w których skład oprócz wymienionych trzech formacji weszła jeszcze służba bezpieczeństwa (Sicherheitsdienst, w skrócie SD) oraz instytucje centralne SS. Cała reszta członków SS (organizacja ta w grudniu 1938 roku liczyła już ponad 226 tys. członków) wchodziła w skład Allgemeine SS (Powszechne SS), które miało pełnić funkcję rezerwy dla powyższych formacji. Po rozpoczęciu II wojny światowej Allgemeine SS tworzyło rodzaj policji pomocniczej.
Przed wybuchem wojny charakter najbliższy wojskowemu miał oddział SS-Verfugungstruppen. Ich członkowie nosili mundury polowe zbliżone krojem do używanych przez Wehrmacht. W 1938 roku wszystkie trzy oddziały SS powiększono do rozmiarów pułków. Wyposażono je w ciężki sprzęt bojowy a w ich składzie pojawiły się min. jednostki artylerii, saperów czy łączności. Oprócz szkolenia indywidualnego poświęcono też więcej czasu na potrzeby wyszkolenia taktycznego całych jednostek. To wszystko odróżniało oddziały SS od typowych formacji policyjnych, czyniło je jednostkami zdolnymi do działań wojskowych. W 1938 roku Hitler zdecydował: "Aktywne SS oraz Allgemeine SS nie wchodzą w skład Wehrmachtu ani policji. Jest to stała jednostka militarna wyłącznie do mojej dyspozycji. We wrześniu 1939 roku na terytorium Polski w towarzystwie regularnej armii niemieckiej wkroczyły następujące jednostki SS: Leibstandarte SS Adolf Hitler (LSSAH), SS-Verfugungstruppen (SS-VT) oraz SS-Totenkopfverbande (SS-TV). W Polsce esesmani walczyli ze zmiennym szczęsciem, pułk Leibstandarte odniósł wiele sukcesów ale na przykład przydatność w walce pułku SS-VT została podana w wątpliwość (zwłaszcza po klęsce i niemal całkowitym zniszczeniu przez wojsko polskie elitarnego pułku SS Germania wchodzącego w skład SS-VT). Jedną z przyczyn niepowodzenia pułku Germania było użycie jej oddziałów w rozproszeniu, ponadto możliwe że powodem zniszczenia tego oddziału było celowe działanie dowództwa Wehrmachtu (w tym czasie oddziały SS nia miały jeszcze własnego, jednolitego dowództwa i podlegały dowództwu regularnej armii) a nie jest tajemnicą że zazdrośni generałowie Wehrmachtu postrzegali elitarne siły SS bardziej jako konkurencję niż wsparcie podczas działań wojennych. Taki stan rzeczy utrzymał się właściwie aż do końca wojny choć później nastawienie dowództwa względem oddziałów SS ulegało zmianie pod wpływem informacji o ich niezwykłej waleczności i tego iż siły SS potrafiły niejednokrotnie wygrywać bitwy w pojedynkę i często ratować Wehrmacht w sytuacjach niemal beznadziejnych co w ostatnich latach wojny stało się niemal normą.
Krytyka której poddano pułk SS-Verfugungstruppen spowodowała iż jesienią 1939, roku na rozkaz Hitlera, Himmler nakazał połączyć pojedyncze pułki SS: Deutschland, odbudowany pułk Germania oraz stworzony z austriackich rekrutów pułk Der Fuhrer i w ten sposób utworzyć dywizję zmotoryzowaną o nazwie SS-Verfugungsdivision (od lutego 1941 roku SS-Division Reich), która w 1940 roku wzięła udział w walkach we Francji. W uznaniu zasług podczas walk w Polsce oddział Leibstandarte Adolf Hitler został rozbudowany, tak że powstał w pełni zmotoryzowany pułk piechoty. Tymczasem pułk Totenkopf który podczas kampanii w Polsce dał się poznać jako niezwykle waleczna ale bezlitosna jednostka podobnie jak oddział SS-VT został połączony z kilku pułków SS: SS-Heimwehr Danzig, SS-Wachsturmbann Eimann czy batalionu Totenkopfstandarte oraz nowych, młodych rekrutów z Allgemeine SS oraz policji. Zostali oni poddani normalnemu wojskowemu przeszkoleniu. W ten sposób stworzono całkiem nową jednostkę bojową o nazwie SS-Totenkopf Division. 1 Stycznia 1940 roku Heinrich Himmler nadał wszystkim formacjom wchodzącym dotąd w skład tzw. aktywnej SS nową jednolitą nazwę - Waffen SS.
Blog poświęcony II wojnie światowej ale dokładniej grupie bojowej SS.
